از خم چمبر

رمان از خم چمبر

آقای محمود دولت آبادی در این رمان هم به زندگی و رنج روستائیان خراسان پرداخته است.

طاهر دشتبان روستای رحیم‌آباد، در خانه‌ی خورده مالک روستا، آقای ذیحقی با مادرش، خاله آتکه و زنش مارو زندگی می‌کنند. در یکی از اتاق‌های این منزل، معلم روستا که او را آقای مدیر صدایش می‌کنند ساکن شده است. آقای مدیر نامزد دختر آقای ذیحقی یعنی گل‌آرا خانم است. آقای ذحقی به شهر رفته، کارمند اداره‌ی دارایی است و مستقلاتی مثل یک آسیاب بزرگ و بخشی از یک کاروانسرا را مالک است.

در این روستا خانواده میرجان هم خورده مالکی است که پسرش اسماعیل یک آسیاب موتوری دایر کرده که خیلی وقت‌ها خراب است و مشغول تعمیر آن می‌شود.

طاهر محل خربزه‌های کاشته‌اش در ته دشت را وارسی می‌کند و متوجه می‌شود که پسر میرجان آنها راشبانه کنده و خپنه در جوی جالیز غلطانده و به کیسه ریخته و به پشت‌ش انداخته و شبانه به رحیم‌آباد آورده است. او جرات ندارد، روز همچو کاری بکند.

طاهر علاوه بر خربزه‌ها به پسر میرجان مشکوک است و می‌پندارد، او نظر بد به مارو دارد، برای همین چشم دیدن او را روی زمین ندارد.

خاله آتکه مادر طاهر، کارهای آقای مدیر از جمله خرید سیگار، تهیه‌ی نان تازه و پخت خوراک و ... را انجام می‌دهد. آقای مدیر هم به خاله آتکه دو تومنی پول می‌دهد و هوایش را دارد.

مارو دختر خواهر خاله آتکه است و پدر و مادرش روستا را به مقصد نامعلومی در پی دو لقمه نان ترک کرده‌اند. مارو سیزده سال داشت که به عقد طاهر درآمده و حالا پانزده سالش شده است.

مارو از طاهر گریزان است، این را هر وقت که با آقای مدیر خلوت کرده، به صد بیان گفته و از آقای مدیر خواسته که او را در ببرد. آقای مدیر هم قولش را به مارو داده و گفته از گل‌آرا خانم دختر آقای ذیحقی خوشش نمی‌آید. آقای مدیر این را هر وقت که با مارو خلوط کرده، به مارو گفته که قصد دارد، انگشتری را پس بفرستد و نامزدی با دختر آقای ذیحقی را بهم بزند. به مارو گفته طلاقش را از طاهر بگیرد او را جمع خواهد کرد.

... داستان با واگویه‌ها و چالش‌های زیادی بین خود قهرمانان داستان و در ارتباط با هم ادامه می‌یابد .

خلاصه این رمان را بنده در ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۴ در ۶ فایل صوتی در گروه تلگرامی یار مهربان، از روی پی‌دی‌اف کتاب ارائه دادم.

حمام گریوان

حمام گریوان کوچه حمام .... دوستان حمام گریوان قابل ترمیم هست؟ حسب اطلاع عده‌ای از مردم روستا حمام ندارند و عده‌ای دیگر دلشون برای حموم سنتی و عمومی تنگ شده، لذا متقاضی حمام عمومی هستند. آیا امکان ترمیم و راه اندازی هست. این پیشنهاد را اولین بار جوانی با من مطرح کرد، بعدا یکی دیگر نظراتی را طرح کرد، اول تردید کردم ولی بعدش در رویای خود گفتم: روستای ما دارای حمامی سنتی می‌شود که در داخل آن گوشه‌ای کافی شاپ زیبا با تلفیقی از سنت و مدرنیته، آن را چشم نواز کرده است. در گرمابه، بخش ماساژ دارد. در گوشه‌ای از آن یک جکوزی نسبتا کوچک با وان آب سرد هم تعبیه شده است. البته اگر وسعت محل اقتضا کند، یک استخر آب گرم می‌سازیم و گوشه‌ای از آن با عمق کم را به سالخوردگان عزیزمان اختصاص می‌دهیم، به آنان که از فرط کار کشاورزی و باغداری و کارگری، کمر و پاهایشان درد می‌کند، قدم بزنند و خاطرات جوانیشان را بازگو کنند و فکر نکنند که کسی در زمان از کار افتادگی به آنها توجهی ندارد. اگه بشه، چی میشه. سرمایه‌گزار فردی و گروهی اگر باشه، روستایمان زبان زد استان خواهد شد. آها، خانمها ناراحت نشوند، زمانی برابر به آنها اختصاص داده خواهد شد.

بر آمدن قاجار

بر آمدن قاجار

دکتر زرگری‌نژاد

هفته قبل

یک هفته‌ی پیش هدیه‌ی جلد اول کتاب " بر آمدن قاجار " را از مالف گرانمایه جناب آقای دکتر غلامحسین زرگری‌نژاد دریافت کردم.
آقای زرگرنژاد دبیر تاریخ بنده در دبیرستان دهقان و در بحبوحه‌ی انقلاب از جمله اساتید خوب جمعی از ما بچه‌های آن دوران بودند.
در سال ۵۹ از تشکیل دهندگان و دبیر هیات هفت نفره‌ی شمال خراسان بودند که بنده هم افتخار همکاری با ایشان را داشتم....
مصاحبه و توضیح این استاد پژوهشگر و متخصص تاریخ، تقدیم دوستان:

غلامحسین زرگری‌نژاد در پاسخ به پرسش یکی از حاضرین مبنی بر اینکه روش‌شناسی شما برای برآمدن قاجار چیست؟ افزود: من برای آموختن تحقیق می‌کنم نه برای نوشتن و چاپ کردن. در اینکه تاریخ را به درستی بدانم، به سراغ منابع مختلف می‌روم. به منابع خطی و اسناد مراجعه می‌کنم و فقط به یک منبع بسنده نمی‌کنم. یک فصل از کتاب «برآمدن قاجار» به منابع اختصاص داده شده است. در این یک فصل منابع مورد نقد و بررسی قرار گرفته است و حسن و ضعف آنها بیان شده است . غلامحسین زرگری‌نژاد، استاد تاریخ گفت: این کتاب را به عنوان عذرخواهی از خان قاجار نوشتم. معتقد بودم که آقامحمدخان آدم خونریزی است و این را در کتاب درسی بیان کردم؛ از تمام کسانی که آن کتاب را خواندند، خواهش می‌کنم عذر مرا بپذیرند.
سرویس تاریخ و سیاست خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): غلامحسین زرگری‌نژاد، مولف کتاب «برآمدن قاجار: تاریخ ایران از پایان صفویه تا قتل آقامحمدخان قاجار» در مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان که پنجشنبه ۲۳ آذرماه همزمان با هفته پژوهش برگزار شد، گفت: این کتاب را به عنوان عذرخواهی از خان قاجار نوشتم. معتقد بودم که آقامحمدخان آدم خونریزی است و این را در کتاب درسی بیان کردم؛ از تمام کسانی که آن کتاب را خواندند، خواهش می‌کنم عذر مرا بپذیرند.
وی افزود: کتاب «برآمدن قاجار» جلد نخست از یک مجموعه است که جلد دوم آن را در دست تالیف دارم. این مجموعه تا زمان مشروطیت ادامه می‌یابد. ما باید سوابق تاریخی را ببینیم. من تاریخ را شالوده‌شناسی حیات اجتماعی کنونی می‌دانم نه گذشته‌شناسی. گذشته در قلمرو تاریخ نیست. موضوع تاریخ اکنون است. من موجود کنونی هستم که این موجود کنونی محصول گذشته است.

غلامحسین زرگری‌نژاد در پاسخ به پرسش یکی از حاضرین مبنی بر اینکه روش‌شناسی شما برای برآمدن قاجار چیست؟ افزود: من برای آموختن تحقیق می‌کنم نه برای نوشتن و چاپ کردن. در اینکه تاریخ را به درستی بدانم، به سراغ منابع مختلف می‌روم. به منابع خطی و اسناد مراجعه می‌کنم و فقط به یک منبع بسنده نمی‌کنم. یک فصل از کتاب «برآمدن قاجار» به منابع اختصاص داده شده است. در این یک فصل منابع مورد نقد و بررسی قرار گرفته است و حسن و ضعف آنها بیان شده است . غلامحسین زرگری‌نژاد، استاد تاریخ گفت: این کتاب را به عنوان عذرخواهی از خان قاجار نوشتم. معتقد بودم که آقامحمدخان آدم خونریزی است و این را در کتاب درسی بیان کردم؛ از تمام کسانی که آن کتاب را خواندند، خواهش می‌کنم عذر مرا بپذیرند.
سرویس تاریخ و سیاست خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): غلامحسین زرگری‌نژاد، مولف کتاب «برآمدن قاجار: تاریخ ایران از پایان صفویه تا قتل آقامحمدخان قاجار» در مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان که پنجشنبه ۲۳ آذرماه همزمان با هفته پژوهش برگزار شد، گفت: این کتاب را به عنوان عذرخواهی از خان قاجار نوشتم. معتقد بودم که آقامحمدخان آدم خونریزی است و این را در کتاب درسی بیان کردم؛ از تمام کسانی که آن کتاب را خواندند، خواهش می‌کنم عذر مرا بپذیرند.
وی افزود: کتاب «برآمدن قاجار» جلد نخست از یک مجموعه است که جلد دوم آن را در دست تالیف دارم. این مجموعه تا زمان مشروطیت ادامه می‌یابد. ما باید سوابق تاریخی را ببینیم. من تاریخ را شالوده‌شناسی حیات اجتماعی کنونی می‌دانم نه گذشته‌شناسی. گذشته در قلمرو تاریخ نیست. موضوع تاریخ اکنون است. من موجود کنونی هستم که این موجود کنونی محصول گذشته است.
زرگری‌نژاد بیان کرد: احمدخان درانی دو یاقوت کوه نور و دریای نور را داشت، این دو یاقوت همیشه همراه نادر بود. کوه نور بعد از کشته شدن نادر از طریق شاه شجاع، جانشین احمدخان درانی به دست ملکه انگلیس رسید. دریای نور را هم لطفعلی‌خان می‌خواست به سرهارفورد جونز بفروشد که آقامحمدخان سررسید و معامله انجام نشد. یکی از دلایل دشمنی انگلیسی‌ها با قاجاریه همین نکته است. یکی از دلایل تعریف انگلیسی‌ها از زندیه این است که زندیه به جنوب خلیج‌فارس کاری نداشتند. شیخ نشین‌هایی که در جنوب خلیج‌فارس پدید آمدند، محصول زندیه است.
مولف کتاب «برآمدن قاجار» در ادامه گفت: هنر زندیه جاده‌سازی، گرمابه و… بود. توجه‌ای به ایران بزرگ نداشتند و فقط به منطقه فارس بسنده می‌کردند. در دوره زندیه خلیج‌فارس را از دست دادیم. محمدحسن خان پدر آقامحمدخان دزد بود. آقامحمدخان در شیراز فرصت رفتن به مجامع علمی را داشت. در این مجامع علمی می‌گشت و شاهنامه می‌خواند. در آنجا بود که به فکر ایران افتاد. آقامحمدخان به ایران بزرگ می‌اندیشید زرگری‌نژاد در سال ۱۳۲۹ در شهرستان بجنورد متولد شد. تحصیلات خود را در رشته ی فلسفه در مقطع کارشناسی و در رشته ی تاریخ در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه تهران ادامه داد. در سال ۱۳۷۲ درجهٔ دکترای تخصصی تاریخ را از دانشگاه تربیت مدرس دریافت کرد و به مدت ۳ سال در دانشکده روابط بین‌الملل وزارت خارجه به تدریس تاریخ سیاست و تاریخ اسلام و اندیشه‌های سیاسی در اسلام و ایران پرداخت. وی در سال ۱۳۷۳ به گروه تاریخ دانشگاه تهران پیوست ولی نوشدارو بعد مرگه سهرابه

داستان شب روشن

شب روشن پیران آفتاب نشین، داخل تنها قهوه خانه‌ی بیشه در همسایه‌گی تک چنار‌پیرسبز، سبیل در سبیل نشسته بودند. ایرج گیوه‌هایش را کند و روی تخت چوبی نشست و به پشتی کهنه‌ی ماشینی تکیه داد که صدای مقوای شکسته‌اش گوشش را آزرد. شاگرد قهوه‌چی که لُنگ سرخ چرکی به گردنش آویخته بود، چای را پیش روی مرد گذاشت. پیرمرد از این جوان که مرتب مُفش را بالا می‌کشید بدش می‌آمد‌. اصلاً دلش نمی‌خواست از دست او چای بخورد. اما پیغام پشت پیغام، او را به آن‌جا کشانده بود. صدای آشنای عیوض رشته‌ی افکارش را پاره کرد. https://www.adabiyatemoteahed.ir/article_178132.html

بهار ۱۴۰۲

سرما در گریوان

در آغاز بهار امسال بارندگی نسبتا خوب و سرمای شدیدی در گریوان نیامده ولی وضعیت هلو و شیلیل‌ها حاکی از این است که یخ بندان زمستان ۱۴۰۱ شاخه‌های بارده را سرما زده و بر خلاف سال‌های پیش هنوز روح حیات در این درخت‌ها دمیده نشده است.

چشم و دست بر آسمان می‌مانیم، شاید دری دیگر بگشاید رزاق عالم و سال را نکو بدارد برای همه.

یوسف و زلیخا

ترنج

متن زیر را در چنین روزی در ۲۰۱۵ نوشته بودم و امروز فیس‌بوک یادآوری کرد :

یوسف و زلیخا

شهید آیت الله مدنی در نطقی که در جمع خبرگان ملّت داشتند و آن هم در سال‌های اول انقلاب (حدود سال ۵۸ یا ۵۹) هشدار تکان دهنده‌ای به شخصیِت‌های مطرح و انقلابیون آن زمان دادند که امروز عمق آن را بیشتر درک می کنیم.
شهید مدنی با اشاره به ماجرای «یوسف و زلیخا» در قرآن حکیم، به آن قسمت داستان اشاره کرد که وقتی زلیخا از عیب گیری زنان مصر با خبر شد آنان را به ضیافتی دعوت کرد و به دست آنان کارد و ترنجی داد و در میان مهمانی به یوسف دستور داد که وارد ضیافت شود، آمدن یوسف همان و بریده شدن دست زنانی که ملامت گر زلیخا بودند همان.
سپس آیت الله مدنی با گریه دردناک پشت تریبون ادامه دادند: «آقایان! نکند در محشر و قیامت، محمدرضا (پهلوی) جلوی ما را بگیرد و بگوید دیدید شما هم وقتی به دستتان ترنج دادند دستتان را بریدید و مثل من کاخ نشین و طاغوتی شدید!»

لطفعلی خنجی

لطفعلی خنجی

  بخشی از اطلاعات و اخبار جهان در دوران نو جوانی و جوانی را با شنیدن صدای لطف‌علی خنجی از طریق رادیوی کوچک در اختیار پدر، از بنگاه سخن پراکنی بی‌بی‌سی، کسب می‌کردم. غیر از سلیقه‌ی خوب او در انتخاب مطالب با درون مایه‌ی طنز، صدایی زیبا و دلنشین داشت. او که سالهاست بازنشسته شده و مشغول نویسندگی و ترجمه است، هنوز هم صدای خوبی دارد. قطعا کتابهای او در مورد لهجه‌ی خنجی هم خواندنی خواهد بود.

 

هیات هفت نفره( ۲)

هیئت هفت نفره(۲)
قانون واگذاری زمین طی سنوات گذشته در مقام اجرا دستخوش تغییراتی زیادی شده که هیچوقت بصورت رسمی لغو آن اعلام نگردیده است.
گرچه قانوان اولیه تحت عنوان لایحه قانونی واگذاری زمین و آئین نامه اجرائی آن، توسط شورای انقلاب تصویب شده بود ولی بعدها قوانینی همچون قانون کشت موقت و قانوان مرجع تشخیص اراضی موات که مکمل قانون اول و برای اجرا توسط هیات‌ها در مجلس شورای اسلامی تصویب شده بود، با مخالفت و چالش در شورای نگهبان قانون اساسی  مواجه گردید و از ابتدا شورای مزبور با قانونینی از این دست موافقتی نداشت ولی حسب ضرورت و با تاکید و نظر رهبر انقلاب تصویب و برای اجرا ابلاغ می‌گردید.
 اکیپ‌های گروه تحقیق مانه و سملقان در ساختمان ترویج در محل ورودی روستای اسلام‌آباد، در سه کیلومتری آشخانه مرکز بخش مستقر شده بودند.
 من هم در عصر یک روز گرم تابستان و در روزی از روزهای ماه مبارک رمضان به همراه مسول گروه تحقیق که از دانشجویان انسیتو تکنولوژی بجنورد بود و انقلاب فرهنگی، آنجا را هم مثل دیگر دانشگاه‌ها به تعطیلی کشانده بود،  وارد مرکز کار شدم.
 همکاران با برنامه ریزی و تعیین نوبت به روستاهای منطقه سملقان وارد می‌شدند، بطوری که از حد ترخص خارج نشده، فرم‌های مادر هر روستا را با حضور اکثریت مردم در مسجد پر کنند.
 به بنده هم ماموریت دادند که در دفتر گروه مانده، فرم بزرگ مالکین را پر کنم. توضیح مختصر ایشان با اشاره به فرم‌های درون قفسه و اینکه، عصر تعدادی از مالکین اطراف دعوت شده‌اند، پس از حضور آنان، فرم‌ها را تکمیل کنم، خودشان به روستای بیار و زوی علیا رهسپار شدند.
 گویی من قبلا این کار را انجام داده و آمادگی لازم را دارم، بدون هیچ پرسشی همکاران بدرقه کرده، برای اولین بار پست میز قرار گرفتم.
 میزی که سال‌هاست جزء جدایی ناپذیر من شده و همچنان، پشت آن قرار گرفته و به مقتضای زمان، به امور زمین پرداخته و ارباب رجوع و یا کارشناس و مسولی را راهنمایی کرده و نظر می‌دهم.
 بیش از یک سال پیش از آن روز اول کاری، در اولین دوره‌ی انتخابات مجلس شورای اسلامی، در زمانی که هنوز سال آخر دبیرستان را تمام نکرده بودم، در تبلغ یک کاندیدای مجلس به خیلی از روستاهای مانه و سملقان وارد شده و قدری با وضعیت زندگی مردم و مالکیت‌ها و تصرفات مردم در اول انقلاب آشنا شده بودم. شاید همین مختصر اطلاع اعتماد به نفس کاذبی داده و بی نیاز به آموزش و اطلاع از نحوه‌ی عمل کار سختی را شروع کردم.
 واقعه اولین روز کاری، هنوز هم بعنوان خاطره‌ای توام با پارادایمی است که گاه با نکوهش و گاه با تایید خودم همراه است.....

هیات‌های هفت نفره‌ی واگذاری زمین

هیات هفت نفره
مانه و سملقان(۱)
  آن روز همچو فردایی نبود که بخواهند، کلنگی بزنند یا روبانی قیچی کنند. همه‌ی کارها ساده و روان آغازی و پایانی داشت. 
   مرا دوستی از قول دوستی خبر داد که نهادی تازه تاسیس، فراخوانی برای شما دارد که بیایید برای تمشیت آرمانی از آرمان‌های انقلاب.
   جمعی از ما که هنوز دو دهه از عمر خود را نگذرانده، با طوفانی از جماعت، همراه شده، بهمن ۵۷ را از سر گذرانده، اینک از این مجلس به آن نسشت، در هر کلاس و انجمنی شرکت کرده و در پی یافتن راهی برای نشستن بر راه رفتگان بودیم.
   در هر یک از جمع‌ها ایده و نظری طرح و تبیین می‌شد. جماعت اندک ما عدالت طلبانی بودند که بعدها به در جمع بزرگی بنام چپ‌های مذهبی و نزدیک به تفکرات آیت‌الله منتظری و بهشتی و مشکینی تعریف شدند که با اجرای اصلاحات در مالکیت‌ها و زمیندار کردن، روستائیان بی‌زمین و کم‌زمین، مواق بودند. 
  همین تفکر در سطح کشور، شورای انقلاب را وادار به تصویب، قانونی کرد که از دل آن تشکیلات هیات‌های هفت نفره‌ی واگذاری و احیای اراضی به تاریخ ۲۹ فروردین ۱۳۵۹ بر آمد. 
  به مرور این تشکیلات در استانها و مناطق تاسیس گردید. بطوری که وقتی من در اول مرداد ۵۹ با درخواست، دبیر دبیرستانم که حال دبیر هیات شمال خراسان هم شده بود، آمدم، حدود یک ماه از شروع کار هیات گذشته بود.
  فردا که قرار است وزیر جهادکشاورزی به نمایندگی از دولت سیزدهم وارد مانه و سملقان بشود، با شروع تشکیلات ما و خصوصا، آغاز فعالیت من از این شهرستان که در آن زمان، بخش بود، مصاددف شده است. لیست محل‌های بازدید هیات دولت از روستاهای مانه و سملقان، فلش بکی است به ۴۲ سال پیش که مرا خاطرات بسیاری است از این دوران.
  به شرط بقا و امکان فرصت، خاطره و نکاتی از آن زمان و این زمان، از این خطه دارم که بمرور خواهم نگاشت.

تعدد و محل امام زاده‌ها

تعداد و محل امام‌زاده‌ها در ایران

   گفته می‌شود که امام‌زادها در مناطق خوش آب و هوا مستقر شده‌اند.
  گفتم: مگر از گریوان خوش آب و هوا داریم. دریغ از یک امام‌زاده. 
  البته اراضی و باغاتی بنام ایمام یره و ایمام قلاقه داریم، اما امام زاده نیستند. ولی کاش اگه امام زاده نبود، یه آخوند و آیت‌الهی از قبل می‌داشتیم تا با برگزاری کنگره و بزرگداشت براشون، روستامون شناخته شده می‌شد و بودجه و کمکی از دولت‌های پسین و پیشین می‌گرفتیم تا این همه از توسعه و پیشرفت عقب نمی‌ماندیم.
 راستی چند سال پیش از بس بخاطر کنگره‌های بی‌حاصل زیاد شده بود و من ناراحت از این وضع یه پیشنهاد دادم که بزرگان روستا، خصوصا آخوندامون بیایند یک شجره نامه‌ی بلند بالایی، برای پیژو مرد( یا پیجو مرد) درست کنند و کنگره و بزرگداشتی برایش بگیریم. نقل است که ایشان جوانمرد قصابی بوده و مزارش در بلندترین نقطه‌ی گورستان گریوان واقع است، سنگ قبری هم دارد که تاریخ طولانی را نشان می‌دهد.
 ولی برخی دوستان، این سخن بنده را هر چند از سر غیض بود ولی از یک واقعیتی برمی‌خواست، به مزاخ و شوخی گرفتند و بعضی هم ناراحت شده و گفتند، این چه کاریه، بهتر که همچو برنامه‌های مزخرفی را نداریم.
بالاخره ما هم مثل اجداد شریفمان از چنین تشریفاتی محروم شده و به آیین و رسوم کهن خود و دین بی‌پیرایه ایشان بسنده کردیم. 
  در گریوان آئین‌های خوبی در سده‌های گذشته داشته‌ایم ولی به مرور زمان، خصوصا پس از انقلاب به فراموشی سپرده شدند.
 از میان همه‌ی رسوم گذشتگانمان،  رسم اولین روز عید نوروز یا همان، " تزه ایلنگ باریشماقه" را حفظ کرده‌ایم. این آئین در ایران نمونه ندارد و مختص گریوان است.
باشد که این رسم بنام این روستا به ثبت رسیده و آیندگان ما هم آن را پاس داشته، با افتخار برای گذشتگان خویش درود بفرستند.

حماسه دوم خرداد

حماسه دوم خرداد

آن روزگاران یاد باد.
دوم خرداد و دوره‌ی اصلاحات، دوران طلایی بود که تکرار نشد. سیاست ، اخلاق ، اقتصاد، فرهنگ و هر آنچه را که یک دولت در آن دخیل است، نمونه‌ای مثال زدنی شد، آنهم در شرایطی که حداکثر بیست درصد قدرت را در اختیار داشت و هر نه روز یک بحران برای دولت ایجاد می‌شد.
گرچه امروز شرایط طوری است یاس و نا امیدی برای تشکیل چنان دولتی دور از ذهن است و عده‌ای را عقیده بر آن است که مردم از خاتمی هم عبور کرده و خواسته‌ای فراتر از بحث‌های آن دوران را طلب دارند ولی برخلاف راستگرایان داخلی و اپوزیسیون خارج نشین که عقیده‌ای به اصلاحات نداشته و چنین وانمود می‌کنند که نظام اصلاح پذیر نیست، بخش زیادی از مردم معتقدند که ما را مردی چنین باید. اگر کسانی خلاف این اعتقاد دارند، اول اینکه پس چاره‌ای جز مبارزه‌ی خسمانه را طلب نخواهند کرد. دوم آنکه اگر آن دو گروه گفته شده، معتقدند که مردم از خاتمی عبور کرده و از اصلاح و اصلاحات نا امیدند، تلاش کنند تا زمینه‌ی ورود خاتمی به کارزار سیاست فراهم و او را کاندیدای ریاست جمهوری کنند، تا بازگشت امید و نشاط به جامعه را ملاحظه و فرصت اصلاح امور و رونق اقتصاد و سیاست و فرهنگ را مشاهده نمایند.

کتاب اثر مرکب

کتابی انگیزشی

پدرم در کهنسالی با دقت در حرفها و حرکات کودکان، می‌گفتند، هر چقدر هم که سن و تجربه انسان بالا برود، بازم میشه از کوچکترها، مطالب زیادی یاد گرفت.
به سفارش پسر کوچکترم( البته نسبت به دیگر پسرانم، وگرنه برا خودش مرد بزرگی است) این کتاب را بدست گرفتم. 
شبیه دیگر کتابهای انگیزشی است ولی نمونه و مثالهای واقعی و شاید هم داستانی را شاهد می‌آورد که غالبا در اثر تمرین، تکرار و تلاش به نتیجه رسیده‌اند.
برخی تمثیل‌ها ایرانی است ولی نمی‌دانم، نویسنده از ادبیات ایران وام گرفته یا اینکه مترجم مثل دوبلر فیلم‌های خارجی، این ضرب‌المثل‌ها را به اختیار از زبان فارسی، خود اقتباس کرده است.
به هر روی با تشکر از پسرم، خواندن این کتاب و دیگر توصیه‌هایش را عملی خواهم کرد.

پیشنهادهای عید دیدنی

 با تشکر از اهالی گریوان، خصوصا جوانان عزیز، به اطلاع می‌رسانیم، تا کنون پیشنهادات ذیل واصل گردیده است؛ در خصوص این اسامی و اسامی مورد نظر خود، پیگیری کنندگان پرونده را یاری فرمایید. فرصت زیادی برای اعلام باقی نمانده است. لطفا تا شنبه ۲۷ فروردین ماه جاری نظر خود را اعلام تا جمع‌بندی نهایی صورت گید.
۱- تازه ایل یاقشه ایل
۲- سال نو دیدار نو
۳- عید مبارکی
۴- رستاخیز طبیعت گریوان
۵- صله‌ی رحم اهالی گریوان
۶- باریشماق
۷- دیدار عیدانه
۸- بایرام گئرماقه
۹- تزه الماق
۱۰- تزلق
۱۱- دیرلماق
۱۲- دیرلماق یغلماقه
۱۳- ایل عوض اولده، سنم عوض اول
۱۴- تره ایلینگ باریشماقه

میراث ماندگار گریوان

سلامبا سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات عزیزان؛ 
استحضار دارید که سنت پسندیده‌ی دید و بازدید در نوروز باستانی در تمام نقاط ایران مرسوم است. 
این مراسم در گریوان از دیرباز با آیین ویژه‌ای شروع می‌شود که منحصر به گریوان بوده و در جای دیگر دیده نمی‌شود.
این آیین و رسم کهن گریوان، پس از تحویل سال نو، در همان دقایق و ساعات اولیه‌ی آغاز سال جدید، شروع می‌شود‌. اهالی بر سر مزار روستا واقع در قبله‌ی( جنوب) گریوان و مشرف بر منازل روستا، حاضر شده و برای شهدا و اموات خود به قرائت فاتحه می‌پردازند.
پس از حضور اکثریت اهالی بر سر مزار، رفته رفته افراد به پایین پله‌ها و در مسیر ورودی جنوبی روستا هدایت یافته در صفی منظم قرار می‌گیرند.
این صف در اکثر سالهای قبل از کرونا بقدری طولانی و ادامه دار می‌گردید که از منازل روستا عبور کرده و کوچه‌های منتهی به قسمتهای غربی و شمالی نیز می‌رسیده است.
افراد سرازیر شده از مزار، بترتیب از شمال به جنوب منتظر می‌مانند تا آخرین نفر پایین آمده از بلندی مزار ، در سمت جنوب به صف منتظران پیوسته و مصافحه و روبوسی و احوالپرسی را از همان سمت قبله آغاز نماید. 
افراد به همان ترتیبی که احوالپرسی، تبریک و شاد باش، عید نووروز  شروع کرده‌اند، خود را به اولین نفر در شمال صف که اینک آخرین نفر برای عرض ارادت منتظر مانده می‌رسانند. فردی که اول صف آمده اگر که آخرین نفر پایین آمده از بلندی مزار نباشد، در پایان صف خودش وارد صف شده و با افراد بازمانده احوالپرسی می‌کند.
به این ترتیب تمام حاضرین اعم پیر و جوان، ساعتها در صف می‌مانند تا با همه دیدار سال جدید کرده باشد.
با این مراسم، مردان به منزل برگشته و مراسم دید و بازدیدهای خانوادگی را که اغلب بصورت دستجمعی شروع می‌کنند.
 این مراسم خاص اهالی محترم گریوان است. به همین منظور تلاش شده تا این مراسم بعنوان میراث ماندگار بنام گریوان به ثبت ملی برسد.
از آنجایی که برای این کهن رسم پیشینیان خود، بدنبال انتخاب نام مناسب با فرهنگ گریوان هستیم، تقاضا داریم، در کوتاه‌ترین زمان ممکن، نامی که گذشتگان بر روی این مراسم خاص نهاده‌اند و یا پیشنهادی در این زمینه دارید، اعلام فرمایید تا اقدامات قانونی برای این امر مهم صورت گیرد.
از جناب احمدآقای منادیفرد هم که در میراث فرهنگی بجنورد بجد پیگیر موضوع این هستند، تشکر و قدر دانی می‌کنیم.

استاندار بومی خراسان شمالی

پس استقرار دولت جدید، تعیین استاندار از اولین اولویتهای انتخاب مدیران همسوی دولت است. 

این امر پس از روی کار آمدن دولت آقای رئیسی، در استان خراسان شمالی با تاخیر مواجه گردید. بعد مطرح شدن گزینه‌های متعدد، بالاخره در چهارشنبه دهم آذر ماه آقای حسین‌نژاد بعنوان استاندار یازدهم استان انتصاب گردید.

 ایشان اهل شیروان بوده و در مناصب مختلفی مانند شهردار چند شهر و نمایندگی مجلس را در کارنامه‌ی خود دارد. رزومه‌ی کاری وی حکایت از تجربه و توانمندی خوبی در دوران خدمات دولتی است. 

 بومی بودن همراه با تجربه و رزومه‌ی قوی انتظارات را بیشتر کرده و امید است با بکارگیری نیروهای توانمند چه از درون استان و عندالزوم از خارج استان، موتور توسعه‌ی پایدار در این دیار را راه انداخته و درآمد سرانه مردم را با رونق تولید بالا ببرد.

انتخابات

نتخابات ریاست جمهوری و شورای شهر

کمتر از ده روز به برگزاری انتخابات نمانده ولی شور و شوقی در جامعه و حتی در کاندیداها دیده نمی شود. گویی شش نفر از هفت نفر هم قبول کرده اند که فقط یک نفر که مد نظر جناح راست نظام هست رای خواهد آورد و انگار همشان نامزد پوششی هستند. اصلاح طلبان اگر بخواهند انتخابی داشته باشند از میان دو نفر یکی را برخواهند گزید ولی بخاطر عدم استقبال جامعه از حضور در انتخابات، تا امروز انتخابی نداشته و به رد صلاحیتها اعتراض دارند. پارادوکس و چالشی بین ایشان در آمدن و نیامدن و انتخاب یا عدم انتخاب از بین دو نفر ( همتی و مهر علیزاده) منتسب به اصلاح طلبان در تردید هستند. همین وضعیت منجر به انفعال ایشان شده که معلوم نیست عاقبت چه خواهند کرد.

آب، آب ، بازم آب

آب

چالش روز روستا و شهر آب شده و روز به روز بدتر هم می شود. گرچه گریوان نسبت به جاهای دیگر وضعیت بهتری دارد ولی خشکسالی امسال نگران کننده است و لازم است الگوی کشت و نحوه بهره برداری از آب تغییر یابد. برای این امر آموزش بهره برداران لازم و ضروری است. ولی نشانی از توجه مردم و مسولان برای آینده آب دیده نمی شود.

شب چله

چلله 

  نقل است آنگاه که پاییز به نیمه رسیده و پدر یک دوم از عمر قریب یک قرن خویش را آغاز می‌کرد، فرزندی بدنیا آوردند که  دیری نپاییده آنان را ترک کرد.  در گام بعدی من زمانی رسیدم که از چهار اخوه‌ی ابوی یکی با گذاشتن سه برادر‌زاده مرا جانشین خود کرده بود.

 گرچه من اولین از شش اخوه‌ی ابوینی باقیمانده امروزی هستم ولی قبل از آمدنم، هم عمو بودم و هم دایی.

 با وجود شلوغی منزل، در میان نوه‌های دختری و پسری، همسن و سالی برای بازی با من نبود، اما در در همسایه کم نبودند که برای گریز از باران و برفهای دهه‌ی چهل سرپناهی برای بجول بازی و توشله‌های سنگی خویش سر پناهی می‌خواستند. باربند زیر دروازه در کنار آخور استر جوان، فضای کافی برای دسته‌هایی بود که در یک گوشه توشله بازها و در گوشه‌ی دیگر آن بجول بازها و دکمه زنها را سرگرم شوند. 
  استعدادی در توشله بازی و توشله سازی نداشتم، اما کلکسیونی از آشق‌های رنگارنگ که از بجول پرواریها جمع آوری و در دیگ رنگرزی مادر آنها رنگ کرده بودم، با بچه‌ها به نمایش و بازی می‌گذاشتم. 
  توشله‌های سنگی رگه دار را پسر بچه‌ها از گینیی و شورراب آورده و با مهارت تمام تراشیده و آنرا در میان گودی استخوان گوسفند که هنوزم نمی‌دانم، بگویم کجای گوسفند است، قرار داده و به روی خشت پخته‌ها با ریختن آب می‌سایدند تا کاملا گرد و سیقلی ‌شوند. زیبایی برخی از توشله سنگ‌ها حیرت آور بود، به قدری شفاف و رگه‌های رنگی داشت که به نظرم بعدها صنعت توشله سازی شیشه‌ای از روی اینها ابداع شد. سالها طول کشید که توشله‌های صنعتی از میان هفت کیلومتر راه آبی، مسیر ۱۷ کیلومتری شهر تا روستای کوهپایه‌ای ما را طی کنند. کاش اینها اصلا راه ما را بلد نمی‌شدند. باور کنید در همان دهه و یا فوقش یک دهه‌ی بعدش، ما صنایع دستی توشله سازی خود را بیش از کارگاههای قالیبافی آن دهه گسترش می‌دادیم. از کجا معلوم، شاید کارخانه هم برای این امر مهم می‌ساختیم  و همچون قالی‌های دستباف زنان و دختران، صادراتی هم می‌کردیم. آنوقت محتاج تیله‌های شیشه‌ای چینی نبودیم که کاها خبر می‌رسید، توشله باز قهاری در حین بازی با طرف مقابلش، توشله‌ی شیشه‌ای او را با توشله‌ی سنگی، زده و تیله‌ها وارداتی را پاش‌پاش کرده است.
 بله این باربند که نه آون باربند ما در روزهای برف و بارانی اون زمانی حکم باشگاه‌های بیلیارد را در روستا بازی می‌کرد. البته پدر هر از گاهی زهره چشمی می‌گرفت و بساط تیله و بجول و دکمه کتی بچه‌ها را بهم می‌ریخت و آنها را آواره‌ی محلهایی مثل سرطویله و کاهدان‌هایشان می‌کرد. 
   با اینکه بزرگترها شب‌ها را طولانی می‌دیدند و از نیمه‌های پاییز تا پایان زمستانها را بی‌کار در خانه‌ها می‌ماندند ولی ما بچه‌ها احساس نمی‌کردیم که روزها کوتاه شده چه آن وقت که هنوز مدرسه آغاز نشده بود و چه آنگاه که دو شیفته به دبستان می‌رفتیم، جز در روزهای مه‌آلود و تاریک با سرمایه شدید، اوقات فراغت زیادی برای بازی و شادی از آن دست که گفته آمد و یا سرسره بازی در کوچه‌های یخی و تپه‌ای اطراف و حتی در سر مزار ، فرصت ماندن در خانه‌های بی‌برق و سیاه شده از دود اجاق و بخاری کنده‌ای را از بچه‌ها گرفته بود.برف و باران‌های آون وقتا گرچه به گفته‌ی پدر سالهای خشک‌سالی به نسبت کودکی ایشان بود ولی فقدان نفت کافی و عدم کشف و استفاده از گاز، مثال بارز، "زمستان تمام شد و سیاهی به زغال ماند" بود.
 با این همه جست و خیز کودکانه، بوقت شب آنگاه که بزرگان دیگ هفت رنگ پلوی شب چله را از روی آتیش پایین می‌کشیدند، خورده و نخورده، پلکها به روی هم آمده در کنار سفره‌ی پارچه‌ای دست‌باف مادر بخواب می‌رفتیم.

 بعد چند صباحی چرت و خواب، با صدای قهقه‌ی حضار از خواب پریده، متوجه می‌شوی که پاسی از شب گذشته، تازه آمد و شد خویشان و فامیل نسبی و سببی شروع شده و اندک اندک جمع مستان گرده آمده، گفتگوها گل کرده است‌.

   از هر دری سخنی است. شروع زایمان گوسفندها ،یخ زدن راه سل دره و کپری و سختی بردن دامها برای آب توسط اهالی منزل، کشت‌های ناتمام پاییز ، کمبود علوفه و تلف شدن دامها، مریضی خردسالان و نبود نفت بگیرید تا برسد به وقتی که نقل سفر قاچاقی پدر به کربلا در ایام حکومت مصدق و قهر کردن شاه و دیدن فرح و اشرف در کربلا، ماجراهای جوانی و میانسالی و آنگاه که برسند به گشت کارآگاهی برای یافتن قاطرها و پنجاه روز پای پیاده بدنبال سید رشید. برخی از حکایات سریالی تعریف شده و چند شب را بخود اختصاص می‌دهند. نقل‌ها با صدای بلند ادامه دارد ولی نزدیک سپیده دم است. از شیشه کوچک خانه شرق نمایان است و نشان طلوع از روی قاپاق . عده‌ای دارند چرت می‌زنند و  هر از گاهی چشم بازکرده سوالی مطرح می‌کنند: کربلایی از کجا وارد مرز شوروی شدی، مگر میله و سیم خاردار نداستند؟ شب بود و زیر مهتاب، متوجه چیزی نشدم، اگر صدای چوپان و اونایی که روی خرمن شب را سپری می‌کردند، نبود، کلی تو خاک شوروی رفته بودم و به قول آنها، منو برده بودند عشق آباد یا مسکو و الان اینجا نبودم که براتون نقل سفر پنجاه روز پای پیاده را بکنم. از گوشه‌ای صدا آمد که دادو بقیه‌اش باشه برا بعد بریم یه دو ساعتی بخوابیم. چشمها را نگشودم که مبادا بگویند، برو بعد رفتن همه، پشتی دروازه را ببند و به آخور قاطر سری بزن.
 

سبزه میدان

سلام عیسی خان سر از روی چرخ خیاطی برداشت و سلام غرای پدر هنگام گشودن لت چوبی حجره علیک گفت. ضمن اشاره به کرسیچه چوبی روبرویش، گفت: پیر مرد خوش آمدی.از گریوان و کدوهایش چه خبر، پدر گفت موسم برداشت است، میزان خورده و خوب زرد و شیرین شده‌اند، خواستید این بار که بیام برایتان دو تا چوبی‌شو بیارم. عیسی خان همینطور که با پارچه‌ی زیر سوزن چرخ ور می‌رفت با لهجه‌ی تاتی همراه با خنده گفت مزاح کردم. چرا به گریوانی‌ها کدو خور می‌گویند، پدر همزمان پارچه‌ی کت شلواری را روی تخته کار اوستا گذاشت و بر روی صندلی چوبی نشست و آنگاه او هم با لبخندی گفت کدو می‌کاریم که بخوریم، برا همین بهمان کدو‌خور میگن. اوستا عیسی به پارچه‌ی روی میزش نظر کرد و گفت: اینو چی میخای بدوزم. پدر مرا نشان داد و گفت : پسرم میاد شهر درس بخوانه، براش کت و شلوار مدرسه‌ای بدوز. اوستا منو نگاه کرد و رو به پدرم گفت: گمان کردم نوه‌ی شماست. پدر لبخندی زد و گفت نه این پسر بزرگم است کوچکتر از این هم بچه دارم. خنده‌ی هر دو بهم رسید و من جلوتر رفتم تا عیسی خان با متر پارچه‌‌ایش قد و بالام رو اندازه بگیره. متر از سر شانه به روی دست چپم رسید و انگشتانه اوستا توجهم را جلب کرد. بدها فهمیده که اینم وسیله‌ی کار خیاطی است وگرنه پندار این بود که انگشت او هم مثل وضعیت آدم رییس خانه‌ی انصاف است که به وقت بریدن بیده‌های یونجه انگشت کوچکش را به دم داس علفبر داده و قطع شده بود. 
اوستا عیسی وقتی می‌خواست بچرخد به راست و دامن کت را اندازه کند، اول متر را روی شانه آورد، همینطور که اول مت به نوک انگشتان دست راست بود و می‌خواست دست چپش را به سمت شانه‌ی چپم ببرد، گفت: کربلایی ماشاءالله چه شانه‌ی پهنی دارد پسرت. صورت پدر را ندیدم ولی لهن پاسخش حاکی از نوعی رضایت و خشنودی را می‌رساند. عیسی خان با کلماتی از ته حلق تعارفی به پدر برای نوشیدن، چای کرد و او با فارسی آمیخته به ترکی از او قدر دانی کرد و گفت : خوب برمی‌گردم گریوان، پسرم را که شناختی اسمش الیاس است. خودش می‌آید دنبال کت و شلوار، زود تمامش کن که مدرسه‌ها شروع شده و ما دیر برای اسم نویسی آمدیم. اوستا به من نگاه کرد و گفت: هفته دیگه بیا برای پرو. از چهره‌ی من فهمید که ندانستم چی گفته. دوباره منو نگاه کرد و گفت : شنبه عصر بیا بپوش ببینم چطوری شده.
 با اوستا خدا حافظی کردیم و از مغازه‌اش بیرون آمده به سمت چپ بازار خیاطها رو به سبزه میدان گام برداشتیم. چند قدمی برداشته بی آنکه کلامی رد و بدل شود به بعد کاروانسرا و علافی‌‌ها به بازار کفاشها که می‌رسیدیم، به بابام گفتم، ...بقیه در کامنت

خواهر بزرگترم

سلام مرا خواهری است که بیشتر از دورانی را که مادرم سپری کرده، او گرم و سرد روزگار را چشیده است. قریب چهار دهه را در تنهایی سپری می‌کند بی‌آنکه به اندازه‌ی من از زمانه گله کرده باشد. شکوه و گلایه‌ای اگر مطرح می‌کند با زبانی است که گویی دارد از زیباییهای زمانه تعریف می‌کند.
 سالهای جوانی را همراه و یار فرزندان و همسر در ترنو و قرقی و چاربرج و اوردقانی و سوم و هنگران و دو سوی سالوک با خدم و حشم در راه بوده و اینک با قدی خمیده در زیر دالان چوبی قلعه‌ی اختصاصی ایام پرهیاهوی دهه‌ی چهل و پنچاه خویش را به تنهایی سپری می‌کند و دریغ از اینکه بخواهد زحمتی برای کسی ایجاد کند.
 علاقه و دلبستگی ما بهم به هیچ وجه کمتر از خواهران کهتر نیست ولی حیف که زمانه فاصله‌ای به وسعت قرنطینه‌ی ایام، محدودیت ایجاد کرده وگرنه باید که پیشش بود و از صراحت لهجه و حکایات و ضرب‌المثل‌های محلی او سود برد. تا آن روز برای سلامتی‌اش دعا می‌کنم.